Obecnie w światowych korporacjach panuje trend pracy zespołowej oparty na działaniu synergii. Co jest procesem bardzo owocnym, gdyż co dwie głowy to nie jedna. W dużej mierze działamy i żyjemy w grupie, która rządzi się swoimi prawa. A rytm pracy zazwyczaj przebiega według znanych schematów. O zespole można mówić w przypadku gdy wszyscy członkowie realizują wspólny cel, wchodzą ze sobą w bezpośrednie interakcje oraz sposób ich funkcjonowania określony jest przez pewne normy.
Każdy formułujący się zespół przechodzi przez różne etapy i cykle zmian, które nazywane są procesem grupowym. To właśnie na podstawie wiedzy o procesie grupowym tworzone są programy szkoleń oraz opracowywane są etapy działania zespołów. Fazy pracy zespołu najłatwiej zobaczyć można w czasie warsztatów i treningów. Gdzie w ciągu nawet kilku godzin, zespół może przejść przez cały proces grupowy. Poszczególne etapy różnią się nastawieniem emocjonalnym uczestników oraz stopniem ich przynależności do grupy i podejściem do realizacji wspólnych celów.
Pierwsza faza to etap rozpoznania i kształtowania się grupy. Na tym poziomie panuje duży zapał do pracy i realizacji celu pod warunkiem, iż członkowie grupy już się znają oraz temat pracy jest im bliski. Natomiast w przypadku, grup w których uczestnicy spotykają się z nowymi osobami, a temat nie jest dla nich jeszcze znany to jest to faza niepokoju i lęku. Uczestnicy podejmują próby różnych działań po to by się ze sobą poznać i dać szanse na wykształcenie się naturalnych grupowych ról m.in.roli lidera. Na tym etapie uczestnicy zazwyczaj prezentują się fasadowo, czyli nie przedstawiają od razu prawdziwego „ja”. Praca grupy na tym etapie opiera się na formułowaniu oczekiwań, definiowaniu celów i doborze odpowiednich metod. Uczestnicy zespołu poznają się, badają swoje zasoby oraz ustalają kontrakt.
Druga faza procesu grupowego to etap polaryzacji i konfliktów. Kiedy członkowie zespołu/szkolenia poznają siebie i swoje możliwości przestają prezentować się fasadowo, a zaufanie do lidera spada. Impulsem do powstania nieporozumień jest zazwyczaj jedna osoba, która da upust swoim myślom i emocjom zblokowanym na pierwszym etapie procesu grupowego. Na tym poziomie, osoby o umiejętnościach liderskich walczą ze sobą o decydujące zdanie. Osoba odpowiedzialna za tworzenie zespołu lub trener prowadzący szkolenie, powinien brać pod uwagę kierowników, którzy mogą wchodzić w konflikty, a także uwrażliwiać członków grupę na efektywną komunikację oraz sposób w jaki udzielają informacji zwrotnych. Zazwyczaj etap ten jest mało produktywny, gdyż członkowie zespołu zafiksowani są na konflikcie i próbie jego rozwiązania. Jeśli grupa zawiązywana jest na krótki okres czasu np. kilka godzin szkoleniowych lub w celu realizacji krótkiego projektu to nie poleca się przepracowywania konfliktu, gdyż jest to czasochłonne.
Niekiedy, faza ścierania się jest pierwszym etapem w życiu zespołu, co może być spowodowane np. przymusowym udziałem w szkoleniu, brakiem czasu, wcześniejszą antypatią do uczestników lub ogólną nie chęcią do podjęcia pracy nad kolejnym projektem.
Trzecia faza procesu grupowego to etap działania, czyli pracy właściwej. Na tym etapie, uczestnicy dążą do nawiązania współpracy, a ich efektywność znacząco wzrasta, pojawia się poczucie tożsamości i współodpowiedzialności za realizację określonego celu. W tym momencie, osoba będąca na pozycji lidera przestaje być zagrożeniem, a staje się partnerem.
Ostatnia faza procesu grupowego to zakończenie, czyli poziom na którym uczestnikom mogą towarzyszyć skrajne emocje związane z radością osiągnięcia celu oraz smutkiem skorelowanym z zakończeniem pracy w danym zespole.
Omawiając pracę zespołową warto dodać, że w grupach powyżej 6 osób zazwyczaj w sposób naturalny tworzą się podgrupy. Na co wyczulony powinien być kierownik zespołu, gdyż taki podzespół może niekiedy utrudniać osiągnięcie celu nadrzędnego albo go spowalniać. Kiedy tak się dzieje oraz kierownik widzi, że podzespoły grają do przeciwnych bramek, to powinien on wyciągnąć jako pierwszy konflikt na światło dzienne i omówić go na forum całej grupy.
Dobry lider mobilizuje pracowników, integrując ich wokół wspólnego celu. Wspólnie omawia poszczególne etapy procesu grupowego, czyniąc ich współodpowiedzialnymi za końcowy efekt. W ten sposób wyzwolony entuzjazm czyni z ludzi największą wartość spójnej, dobrze zorganizowanej firmy.
